Bachmann và ...

 "...với lấy mảnh giấy nhỏ nhắn, nhăn nhúm và nhét xuống dưới gối rồi lại thiếp đi lần nữa, cô bị cuốn vào một giấc mơ khác ngay giữa ranh giới mơ và tỉnh, tay ôm lấy đầu và tim vì không biết máu từ đâu cứ túa ra. Tuy nhiên, cô cứ liên tục lặp lại: Không có gì đâu, không có gì đâu, không còn chuyện gì khác có thể xảy ra với tôi bây giờ đâu. Có thể sẽ có gì đó xảy đến với tôi, nhưng không nhất thiết phải như vậy đâu mà."

Vậy là đã đọc xong "ba lối tới hồ", quyển sách đã đi cùng mình suốt những ngày vật vã nhất, những ngày đúng nghĩa là "một mình", dù hàng ngày vẫn gặp biết bao người, và thậm chí, vẫn cà phê cà pháo, đi ăn tối với bạn. Những ngày ấy có lẽ vẫn sẽ còn dài lắm, và mình còn chưa biết cuốn sách nào sẽ đi tiếp cùng mình đây...

Nếu như C.L. với mình như một người bạn gái tri kỷ, giữa những tĩnh lặng, và những lúc chơi vơi, mình sẽ muốn ở bên cô ấy, mình hiểu cô ấy cũng như cô ấy hiểu mình; và W.F. với mình như một thầy, mình được soi sáng, được làm đầy tâm hồn, hiểu và hạnh phúc cả với những đau đớn khi đọc F.; thì I.B. giống như là ... chính bản thân mình, những cô gái của I.B. không hề giống nhau, nhưng tất cả đều là mình ở những thời điểm khác nhau, với những sự kiện và con người khác nhau, đến và đi trong cuộc đời của mình, những nỗi đau rất thật, tuy không thể định nghĩa, nhưng lại không hề mơ hồ, có hình dáng, màu sắc, hương vị cực kỳ rõ ràng... Giữa giọng kể đều đều, gần như không ngắt quãng, trải ra, mênh mang, và không có điểm đầu cũng như điểm cuối, cứ thế đến và đi, đi rồi lại đến, tất cả mọi sự cứ thế diễn ra như chúng phải là như thế, luôn là như thế, chẳng có gì để mà hỏi, hay để than trách, luôn luôn hiểu rõ, và luôn luôn chấp nhận, dẫu nỗi đau dường như có lúc vắt kiệt, thì cũng rồi sẽ lại bình tĩnh nhìn nhận, bình tĩnh đi tiếp con đường phía trước, dù biết trước là rồi vẫn sẽ lại đau thế thôi, nhưng thế thì sao, đấy là gọi là sống...